Trump’tan Fed Üzerinde Baskı: Faizler 1’e İnmeli, Powell İstifa Etmeli

ABD Başkanı Donald Trump, Federal Reserve (Fed) Lideri Jerome Powell’a yönelik tenkitlerini sertleştirerek, sadece faiz oranlarını düşürecek bir ismi Powell’ın yerine atayacağını açıkladı. Trump, merkez bankasının faiz oranlarını yüzde 1 düzeyine çekmesi gerektiğini savundu.

“Yeni Lider Faiz İndirecek”

Cuma günü Oval Ofis’te gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, “Oraya kimi koyarsam, faizleri düşürecek,” dedi. Mevcut faiz düzeyinin (%4,25 – %4,5) ABD iktisadı için fazla yüksek olduğunu belirten Trump, “Şu anda faizlerin yüzde 1 düzeyinde olması gerektiğini düşünüyorum,” tabirini kullandı.

Başkan, Powell’ı “inatçı bir katır” olarak niteledi ve “İsterse istifa etmesini çok isterim,” dedi. Powell ise daha evvel yaptığı açıklamalarda, misyon müddetini tamamlayacağını ve 2026 Mayıs’ta sona erecek olan başkanlık vazifesinden erken ayrılmayacağını bildirmişti.

Kısa Vadeli Borç Talimatı

Trump, yeni Fed Başkanı atanana kadar, yönetiminden sırf kısa vadeli borçlanma yapılmasını istediğini açıkladı. “Dokuz aydan daha uzun vadeli borç yapmayın” talimatı verdiğini belirten Lider, buna karşın Hazine Bakanlığı’nın önümüzdeki iki hafta içinde uzun vadeli tahvil satışlarına hazırlandığı biliniyor.

Trump’ın bu çıkışları, ABD liderlerinin merkez bankası bağımsızlığına karışmama tarafındaki klasik duruşunu bir kere daha ihlal ettiği biçiminde yorumlandı. Fed’in siyaset bağımsızlığını maksat alan bu tıp açıklamalar, piyasalar ve akademik etraflarda rahatsızlık yaratıyor.

Aday Listesi Hazır: Kim Gelecek?

Trump, Fed Başkanlığı için “üç ya da dört ismin” bulunduğu bir kısa listeye sahip olduğunu söylese de, Beyaz Saray kaynakları Financial Times’a rastgele bir atamanın yakın vakitte beklenmediğini belirtti. Yeniden de kulislerde kimi isimler öne çıkmaya başladı.

Bu isimler ortasında, faiz indirimi daveti yapan Fed Guvernörü Christopher Waller ile Trump’ın Ekonomi Danışma Kurulu Lideri Kevin Hassett yer alıyor. Hazine Bakanı Scott Bessent de adaylar ortasında gösteriliyor ve kısa vadeli tahvil faizlerindeki düşüşe dikkat çekerek faiz indiriminin gerektiğini savunuyor.

Eski Fed yöneticilerinden Kevin Warsh ise, enflasyonla uğraşa odaklanılması gerektiğini savunarak daha şahin bir duruş sergiliyor. Bu da Warsh’ı başka adaylardan ayıran bir tavır olarak öne çıkıyor.

“Gölge Başkanlık” Aksi Tepebilir

Trump’ın, Powell vazifedeyken faiz indirimi yanlısı bir “gölge başkan” yaratma stratejisi ise uzmanlar tarafından riskli bulunuyor. Johns Hopkins Üniversitesi’nden ekonomist Robert Barbera, bu strateji için “Kulağa akla yatkın geliyor lakin işlemiyor, zira Fed bir krallık değil,” yorumunu yaptı.

Fed faiz kararlarını, liderin yanı sıra 18 üyeden oluşan Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) alıyor. Liderin yanı sıra 11 üye oy hakkına sahip. Bu nedenle tek bir ismin kararları yönlendirmesi epeyce güç.

Powell’ın eski danışmanlarından Jon Faust da emsal görüşte. “Yeni lider, sahip olmadığı bir gücü zorla kullanmaya kalkarsa, bu yalnızca komiteyle alakalarını zedeler,” dedi. Faust’a nazaran bu, liderin tesirini azaltmaktan öteki bir işe yaramaz.

Bağımsızlık Kalkanı: Fed’in Yapısı Dirençli

Eski Hindistan Merkez Bankası Başkanı ve Chicago Üniversitesi akademisyeni Raghuram Rajan ise, Fed’in yapısal özelliklerinin başkanlık baskılarına karşı gözetici olduğunu vurguladı. 12 bölgesel özel banka tarafından desteklenen merkezî bir yapıya sahip olan Fed’in, siyasî telaffuzlardan etkilenmeden karar alabileceğini savundu.

Rajan, “Başkanın, bölgesel liderler ya da öteki Fed yöneticileri üzerinde tesiri epeyce sonludur,” diyerek merkez bankasının bağımsızlığını koruyabileceğini tabir etti.

Trump’ın faiz indirme daveti, seçim yılına girilirken ekonomik büyümeyi teşvik etme maksadıyla de ilişkilendiriliyor. Fakat bu çeşit direkt müdahale teşebbüslerinin Fed’in prestijini zedeleyip zedelemeyeceği, piyasa inancı açısından kritik bir soru olarak ortada duruyor.