Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’nın doğal kaynaklarının gelirinin yarısını talep etmesi, ülkenin global hegemonyasındaki gerilemenin yeni bir göstergesi olarak bedellendiriliyor. Bu yaklaşım, Ukrayna’nın ekonomik bağımsızlığını sarsabilecek bir adım olarak görülürken, ABD’nin milletlerarası sistemdeki klasik gücünün üç temel ayağından biri olan ahlaki üstünlüğün büsbütün terk edildiği yorumları yapılıyor.

Askeri üstünlük, Irak, Afganistan ve Libya’daki başarısızlıklarla önemli formda zedelenirken, ABD’nin ekonomik üstünlüğü 2008 global finans krizi ve sakin fiyat artışı nedeniyle güç kaybetmiş durumda. Ahlaki üstünlük ise, Trump’ın siyasetleriyle birlikte büsbütün ortadan kalkmış görünüyor. ABD’nin tarih boyunca “özgürlükler ülkesi” olarak kendini tanımladığı, fakat fiiliyatta askeri müdahaleler ve ekonomik sömürgecilik uygulamalarıyla bu savının zayıfladığı belirtiliyor.

ABD’nin Tarihi İmajı ve Günümüzdeki Çöküşü

ABD, 20. yüzyılda global liderliğini yasallaştırmak için sıklıkla demokratik kıymetleri öne çıkardı. I. Dünya Savaşı’na katılma münasebeti olarak Almanya’nın “medeniyet dışı” savaş teknikleri gösterildi. II. Dünya Savaşı sırasında Franklin Roosevelt, ABD’nin faşizme karşı demokrasiyi savunduğunu ilan etti. Soğuk Savaş sürecinde ise ABD ve Sovyetler Birliği, global uğraşlarını iki zıt ideoloji üzerinden yasallaştırdı. ABD, “özgürlük ve demokrasi” ismine hareket ettiğini iddia ederken, Sovyetler Birliği kapitalizme ve sömürgeciliğe son vermeyi vaat ediyordu.

Ronald Reagan periyodunda dahi ABD’nin “savaşları yalnızca özgürlük ve barışı savunmak için yaptığı” tezi yinelendi. Fakat bu telaffuzun, Vietnam Savaşı, Latin Amerika’daki darbeler ve Orta Doğu’daki müdahalelerle örtüşmediği biliniyor. Vietnam’daki askeri diktatörlüğe verilen dayanak, Kamboçya’daki bombalama kampanyaları ve Latin Amerika’da diktatörlükleri destekleyen ABD siyasetleri, bu argümanların gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu.

ABD’nin Global Çöküşü ve Geleceğe Dair Belirsizlikler

Günümüzde ABD, artık çıkarlarını ahlaki münasebetlerle süsleme muhtaçlığı dahi hissetmiyor. Trump’ın Gazze’deki etnik paklığa verdiği açık dayanak, Ukrayna’yı ekonomik bir koloniye dönüştürme teşebbüsü ve Kanada’yı ilhak etme tarafındaki telaffuzları, ABD’nin artık global gücünü sırf kaba güç üzerinden şekillendirdiğini gösteriyor.

Batı dünyasında ise bu durum, önemli bir kimlik krizine yol açıyor. İngiltere’de düzenlenen Alliance for Responsible Citizenship isimli aktiflikte muhafazakâr siyasetçiler, Batı bedellerini savunma daveti yaptı. Fakat, ABD’nin artık klasik Batı pahalarını temsil etmediği, yalnızca ekonomik ve siyasi çıkarları doğrultusunda hareket ettiği gerçeği bu telaffuzun altını boşaltıyor.

ABD’nin bu stratejik yanılgısı, uzun vadede global liderliğine ziyan verebilir. Hollywood aracılığıyla “iyi adam” imajı inşa edilen ABD, artık açıkça baskıcı siyasetler uygulayan bir muhteşem güç olarak algılanıyor. Daha evvel halk dayanağını kazanmak için kullanılan demokratik telaffuzlar ortadan kalktıkça, ABD’nin global gücü üzerinde istek oluşturan düzenekler da zayıflıyor. Sonuç olarak, dünya sahnesinde ekonomik meselelerle boğuşan, askeri prestiji zedelenmiş ve demokratik krizlerle sarsılan bir üstün güç olarak ABD’nin düşüşü, giderek sürat kazanıyor.