Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın “Türk Parası Değerini Müdafaa Hakkında 32 Sayılı Karar’a İlişkin” bildirimleri Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna nazaran bir kaç istisna dışında artık  dövizle kontrat  yapılabilecek.  Kararı Hazine ve Maliye Bakanlığı aldı, ama aslında bu TCMB’nin piyasaya döviz likiditesinin bol olduğunu sinyallemesi.  Kararın ticari süreçlerde  kolaylık sağlayacağı üzere DTH talebini azaltması da beklenir.

Bakanlıktan edinilen bilgiye nazaran, düzenlemeyle, makroekonomik konjonktürle uyumlu kambiyo siyasetleri kapsamında menkul satış kontratlarında ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli yerine getirilmesi için düzenleme yapıldı.

Yasak üç yıl sonra kaldırıldı

Türk Parası Değerini Müdafaa Hakkında 32 Sayılı Karar’da 13 Eylül 2018’de yapılan değişiklikle, Türkiye’de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdedecekleri muhakkak kontrat tiplerinde mukavele bedelinin ve başka ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak belirlenemeyeceği karar altına alınmıştı.

Konuya ait bildiriyle de bu kararın istisnaları düzenlenmişti. Kelam konusu bildirimde 19 Nisan 2022’de yapılan değişiklikle menkul satış kontratlarından kaynaklı ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden kabul edilmesi ve yerine getirilmesi mecburî hale getirilmişti.

Bakanlık, uygulamanın işleyişi ve piyasaya tesirlerini izleyerek 2022’de getirilen zaruriliği kaldırdı.

BAZI HİZMETLERDE DÖVİZ YASAĞI SÜRECEK

Böylece, taşıt satış mukaveleleri dışında kalan menkul satış mukavelelerinde ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak yerine getirilmesi mümkün hale geldi.

Danışmanlık, aracılık ve nakliyat dahil birtakım hizmetlerde döviz yasağı devam edecek.

Tebliğ ne diyor?

06.03.2025 tarihli Resmi Gazete’de “Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 Sayılı Karara Ait Bildiri (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirim (No: 2025-32/72) yayınlanmıştır.

Bu bildirim uyarınca;

Daha evvel bedeli döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak belirlense dahi ödeme yükümlülüğün Türk Lirası cinsinden yapılması gerektiğine ait Bildirinin menkul değer satışlarını düzenleyen 9’uncu hususu; “Türkiye’de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdedecekleri; taşıt satış kontratları dışında kalan menkul satış mukavelelerinde sözleşme bedelini ve bu mukavelelerden kaynaklanan öteki ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.” biçiminde değiştirilmiştir.

Bu değişiklik uyarınca Türkiye’de yerleşik bireyler ortasında gerçekleştirilecek olan taşıt satış mukaveleleri dışında kalan menkul satış kontratlarında bu bildirinin yayımlandığı ve yürürlüğe girdiği tarih olan bugün (06.03.2025) itibariyle mukavele bedeli ve bu mukavelelerden kaynaklanan öbür ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden yahut dövize endeksli yapılması mümkün kılınmıştır.

Bu halde, faturası kesilmiş şimdi ödemesi alınmamış menkul satış faturalarının ödeme yükümlülüğünün döviz olarak alınması mümkün olup; mevzuat karşısında rastgele bir pürüzü kalmamıştır.

Yorum: TCMB piyasaya dövizim bol diyor

Dövizli mukaveleler ya spot ya da forward döviz talebi yarattığı üzere, bir manada gerçek kesim dolarizasyonun artmasına da neden olur.  Bunların yasaklanmasının temel nedeni bu piyasadan gelecek döviz talebini engelleyip TL sirkülasyonu artırmaktı.  Yasak başlamadan evvel,  AVM kiracılarının süratle yükselen döviz kuru nedeniyle nerdeyse batacak hale gelmesi de kıymetli bir etken oldu.

Ancak, tüm bu mahsurlar dövizin kıt olduğu ortamlarda TCMB’nin kur siyasetine olumsuz yansır.  Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün yaptığı değişiklik, TCMB’nin piyasaya “dövizim bol” sinyalidir. Bir kaç gün evvel de TCMB ihracatçıların döviz teslim yükümlülüğünü dış gelirlerin %30’ndan %20’sine indirmişti.

Büyük ölçüde kurumsalların ithalat talebinden kaynaklanan döviz talebi, son iki haftada bireyselleri de huzursuz ederek mütevazi bir dövize atak yarattı.  Erdoğan rejiminin işinsanlarına da uzanan ve gitgide ağırlaşan baskıları ihtiyari döviz talebi, hatta yurtdışına bir ölçü sermaye kaçışı tetiklemiş olabilir.

TCMB tam da 250 baz puan faiz indirmesine 24 saat kala alınan bu kararla bu cins süreksiz FX talebi artışlarından rahatsız olmadığın söz ediyor. Piyasa istediği sürece rahatlıkla kuru yükseltmeden döviz satacak likiditeye sahip olduğunu ispatlamış oldu.

Yorum:  ParaAnaliz