İsrail’in İran’a yönelik hava ataklarıyla başlayan ve karşılıklı füze atışlarıyla devam eden kriz, global piyasalarda bu haftaya damgasını vuracak. Jeopolitik tansiyon, altın ve petrol fiyatlarını üst çekerken, borsalarda sert satışlara neden oldu. Bu ortamda yatırımcılar, savaşın seyri, merkez bankası kararları ve doların tarafı üzere kritik başlıklara odaklanıyor.

Savaşın Gölgesinde Piyasalar: İnançlı Limanlara Kaçış

Cuma günü sabah saatlerinde başlayan İsrail saldırısı sonrası piyasalar süratle jeopolitik riskleri fiyatlamaya başladı. Borsa endekslerinde düşüş, altın ve petrolde sert yükselişler yaşandı. İnançlı liman arayışı öne çıkarken, dolar kıymet kazandı.

İsrail’in hücumlarının akabinde Tel Aviv’e misilleme yapan İran, birçok merkezi amaç aldı. İsrail ise “daha yeni başlıyoruz” iletisi vererek operasyonların süreceğini gösterdi. Bu tablo, savaşın kısa periyodik olmayacağı kaygısını artırdı.

Geçici Ateşkes Mi, Yayılacak Savaş Mı?

Piyasalar şu soruya cevap arıyor: Savaş genişler mi yoksa karşılıklı sonlu hava akınlarıyla mı kalır? Şayet ateşkes sağlanır ya da çatışmalar kısa müddetli sonlu kalırsa, piyasalarda bir ölçü toparlanma görülebilir. Fakat savaşın bölgeye yayılması durumunda, sert fiyat hareketlerinin devamı bekleniyor.

Ticaret Savaşları Unutuldu: Füze Krizi Manşette

Daha evvel ABD-Çin gümrük tarifeleri ve ticaret savaşları gündemi belirlerken, artık baş rolde Ortadoğu’daki füze taarruzları var. ABD ile Çin ortasındaki ticaret görüşmeleri olumlu sinyaller verse de, Trump’ın toplumsal medya üzerinden yaptığı belgisiz açıklamalar ve ayrıntı eksikliği piyasada temkinli duruşa neden oldu.

Trump’ın belirttiği %55’e %10 oranındaki vergi indirimi teklifleri piyasada güçlü bir fiyatlama yaratmadı. Çünkü bu beklenti daha evvel fiyatlanmıştı. Ayrıyeten ABD Başkanı’nın öngörülemezliği piyasalar için hâlâ değerli bir risk ögesi.

Fed Faiz İndirimi Beklentisi Güç Kazandı

ABD’de açıklanan mayıs ayı enflasyonunun beklentilerin altında kalması, Fed’in faiz indirimi yapabileceği beklentisini güçlendirdi. Bu durum, doların global seviyede bedel kaybetmesine, euro’nun ise güçlenmesine neden oldu.

Ancak İsrail-İran gerginliği nedeniyle dolarda kısa vadeli bir güçlenme dikkat çekti. Uzun vadede ise ABD’nin artan borç yükü, kredi notu indirimleri ve inançlı liman algısının zayıflaması, doların pahasını baskılamaya devam ediyor.

Euro/dolar paritesinin 1,20’ye, dolar endeksinin ise 90 düzeyine gerileyebileceği istikametinde öngörüler lisana getiriliyor.

Enflasyon Sürprizi Piyasaya Moral Oldu

Türkiye’de açıklanan mayıs enflasyonunun beklentilerin altında kalması, Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimi beklentisini gündeme getirdi. Bu beklenti, Borsa İstanbul’da (BIST 100) yükselişe neden oldu. Bilhassa faiz hassasiyeti yüksek olan banka payları, son çıkışta lokomotif rolü üstlendi.

Ancak TCMB’nin 19 Haziran’daki Para Politikası Kurulu toplantısında faiz indirimi kararı alması beklenmiyor. Rezerv birikiminin şimdi istenilen düzeye ulaşmaması ve TL’deki istikrar muhtaçlığı, erken faiz indirimini zorlaştırıyor.

Temmuz yahut eylül aylarında bir faiz indiriminin daha mümkün olduğu düşünülüyor. Tekrar de TCMB’nin sürpriz karar geçmişi göz önüne alındığında, piyasalar toplantıyı dikkatle izleyecek.

Borsada Temkinli Bekleyiş Başladı

BIST 100 endeksi, son bir haftada %8’e yakın prim yaptı. Fakat jeopolitik risklerin tekrar öne çıkması, içerideki müspet havanın yerini temkinli duruşa bırakmasına neden oldu.

Şirket bilançolarının zayıf görünümü, siyasi gelişmelerin piyasa üzerindeki tesiri ve dış kaynaklı belirsizlikler, kısa vadede endeksi baskı altında tutabilir.

Altın ve Petrol: Jeopolitik Risklerin Kazananları

Son yılların en çok tercih edilen inançlı limanı olan altın, jeopolitik belirsizliklerin tekrar alevlenmesiyle dikkatleri üzerine çekti. ABD doları zayıflarken ve Trump idaresinin agresif siyasetleri devam ederken, ons altın 3.100–3.500 dolar bandında hareket ediyor.

ABD’li yatırım bankalarının 4.000 dolarlık varsayımları gündemde. Bu iddialar konjonktüre nazaran değişse de, mevcut tablo altının cazibesini koruduğunu gösteriyor.

Petrol fiyatları da altın üzere İsrail-İran krizinden beslendi. Brent petrol 75 dolar düzeyini geçti. OPEC+ üretim artışları ve global ekonomik yavaşlama nedeniyle baskı altında kalan fiyatlar, jeopolitik risklerle yine üst taraflı hareketlendi.

Eğer petrol fiyatlarındaki artış kalıcı olursa, bu durumun enflasyon üzerindeki tesiri kaçınılmaz olacak. Merkez bankalarının faiz siyasetleri açısından uzun vadeli tesirler yaratabilir; lakin şu evrede bunu öngörmek için erken.

Kaynak Zeynel Balcı