PARA TAHLİL ÖZEL – Türkiye’de 2025 yılının birinci beş ayında yayınlanan iş ilanları, iş gücü piyasasının giderek vasıfsızlaşan bir yapıya hakikat evirildiğini gösteriyor.

İŞKUR bilgileri, piyasada en çok aranan elemanların güvenlik vazifelisi, paklık çalışanı ve garson üzere düşük fiyatlı ve ağır emek gerektiren durumlardan oluştuğunu ortaya koydu.

Güvenlik Vazifelisi Her Yerde, Fakat Teminatta Değil

Silahsız özel güvenlik vazifelisi konumu, sadece yılın birinci iki ayında 17 binden fazla ilanla tepede yer aldı. Bu sayı, ülkede istihdamın güvenliğe değil, güvensizliğe yatırım yaptığı algısını da beraberinde getiriyor. Birçok vakit taşeron firmalar aracılığıyla, düşük maaş ve sonlu toplumsal haklarla çalıştırılan bu vazifeliler, iş garantisinden çok uzakta.

Garson ve Paklık Elemanlarına Büyük Talep: Turizmde Kâr, İşçide Yük

Garsonlar, market çalışanları ve paklık vazifelileri de en çok arananlar listesinde üst sıralarda. Fakat bu mesleklerin ortak noktası, asgari fiyatla ve ağır tempoda çalıştırılan emekçiler olması. Bilhassa turizm bölümünün tekrar canlanmasıyla birlikte artan talep, çalışanların daha düzgün şartlarda istihdam edileceği manasına gelmiyor.

Sanayi ve Üretim: Sayı Var, Niteliğe Yer Yok

Tekstil ve konfeksiyon kesiminde 12 binin üzerinde ilan yayınlandı. Lakin bu ilanlar çoğunlukla “makineci” ya da “paketleme işçisi” üzere yetişmiş olmayan, birçok vakit eğitim gerektirmeyen konumlardan oluşuyor. Bu da, Türkiye’nin sanayi siyasetinin yüksek teknolojiye değil, düşük maliyetli insan gücüne dayandığını gösteriyor.

Beyaz Yaka Nerede? 

İlanlar ortasında mühendis, öğretmen, mimar ya da yazılım geliştirici üzere nitelikli meslek kümeleri neredeyse yok denecek kadar az. Bu durum, üniversite mezunu gençlerin işsizliğini açıklarken, nitelikli insan gücünün değersizleştirildiği bir istihdam yapısına işaret ediyor.

2025’in birinci yarısı, Türkiye iş gücü piyasasında “çalışacak insan arıyoruz” lakin “insan üzere çalışacak iş yok” gerçeğini bir sefer daha gözler önüne serdi. Nitelikli istihdam alanlarının daralması, gençlerin ve eğitimli bireylerin sistem dışına itildiği bir periyoda işaret ediyor.

İstihdam siyasetleri ne yazık ki nitelikli emeği değil, ucuz iş gücünü tercih ediyor. İş ilanlarındaki yoğunluk, bir ekonomik refahtan çok, yapısal problemlerin perdesini aralıyor.