Türkiye’de yaşanan ekonomik dalgalanmalar, vatandaşın ve işletmelerin kamuya olan borçlarında önemli bir artışa yol açtı. Bilhassa SGK primleri ve vergi borçlarında büyük yük altına giren milyonlarca kişi, ödeme zahmeti yaşıyor. Pandemi sonrası toparlanamayan iktisat, yüksek enflasyon ve artan hayat pahalılığı borçluları sistem dışına itti. Gelinen noktada kapsamlı bir kamu borç yapılandırması kaçınılmaz görünüyor.

Son bir yılda bilhassa SGK ve vergi daireleri, borçlulara yönelik e-haciz uygulamaları ile banka hesaplarına blokeler koymaya başladı. Bu durum, zati ekonomik olarak güç durumda olan birey ve işletmelerin daha da sıkışmasına neden oldu.

“Esnaf, çiftçi, patron ve hatta sıhhat garantisi kapsamında olan vatandaşlar dahi prim borçlarını ödeyemez hale geldi. Artık bu tablo karşısında sessiz kalınamaz. Yeni bir yapılandırma kaide.”

YENİ YAPILANDIRMA NE VAKİT ÇIKACAK?

Kulislere yansıyan bilgilere nazaran, Haziran ayında TBMM’ye kapsamlı bir borç yapılandırma teklifinin sunulması bekleniyor. Hükümetin hazırlık etabında olduğu belirtilen düzenleme, evvelki yapılandırmalardan farklı olarak daha adil ve kalıcı çözümler içermeli.

“Vatandaş yalnızca borcun ana parasını ödeyebilecek durumda. Gecikme faizi ve artırım yükü nedeniyle birçok kişi yapılandırma hakkından dahi faydalanamıyor.”

FAİZLER SİLİNSİN, TAKSİTLER UZATILSIN

Uzmanlar, yapılacak yeni düzenlemenin kesinlikle aşağıdaki koşulları taşıması gerektiğini vurguluyor:

• Borçlara uygulanan gecikme faizi ve artırımlar tamamen silinmeli

• Yapılandırma yalnızca ana para üzerinden yapılmalı

• Taksitler uzun vadeli ve eşit olmalı

• Düşük gelirli bireyler ve küçük işletmeler için özel ödeme kolaylıkları getirilmeli

HAZİNE’DEN GELEN AÇIKLAMA

Hazine ve Maliye Bakanlığı, geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada borç yapılandırmasına dair bir çalışmanın bulunmadığını duyurdu. Lakin uzmanlara nazaran bu açıklama, vatandaşların “nasılsa yapılandırma çıkacak” diyerek borçlarını ötelememesi için yapılan stratejik bir ön bilgilendirme olabilir.

“Vergi daireleri bir yandan e-haciz gönderiyor, öteki yandan yeni düzenleme için yer hazırlanıyor. Özcesi kimse borcunu ertelemesin; yapılandırma çıksa bile kapsamı hudutlu olabilir.”

Uzmanlara nazaran yapılacak yeni yapılandırma, yalnızca kamu alacaklarını tahsil etmeyi değil, birebir vakitte sistem dışına itilen bireyleri yeniden kayıtlı iktisat içine çekmeyi hedeflemeli.

“Kayıt dışılığa itilen her birey, hem vergi gelirlerini düşürüyor hem de toplumsal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Yeni yapılandırma bu açıdan da hayati değere sahip.”

GÖZLER HAZİRAN’DA

Haziran ayında Meclis’e sunulması beklenen yeni yapılandırma kanunu, milyonlarca vatandaşın bahtını etkileyebilir. Fakat bu sefer farklı olan şu: Vatandaş artık süreksiz değil, kalıcı ve vicdani bir düzenleme istiyor. Faizsiz, uzun vadeli ve sistem kazandırıcı bir yapılandırma; hem iktisat hem de toplumsal istikrar açısından kritik bir adım olacak.

Halktv