ABD imalat dalı, Nisan ayında üst üste ikinci sefer küçülme kaydederek iktisattaki kırılganlığı gözler önüne serdi. Yaşanan daralmanın ardında, Lider Trump’ın “Amerika’yı Koruma” savıyla hayata geçirdiği gümrük vergilerinin yarattığı domino tesiri yatıyor.

Trump’ın siyasetleri yüzünden ithal eserlere getirilen ek vergiler, üretim maliyetlerini şişirerek fabrikaları zora soktu.

Hammadde zahmeti nedeniyle fabrika çıkış fiyatlarındaki yükseliş eğilimi sürüyor. Daralan karlılık, birtakım şirketleri işçi azaltmaya zorladı.

Institute for Supply Management (ISM) bilgileri, dal temsilcilerinin gümrük siyasetlerini “iş yükünü artıran ana etken” olarak işaret ettiğini ortaya koydu.

ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’daki “Özgürlük Günü” açıklamalarıyla yürürlüğe giren agresif gümrük vergileri, imalat dalında şok tesiri yarattı. Çin mallarına getirilen %145’lik ek vergi, Pekin ile ticaret savaşını alevlendirirken, ABD’nin öteki ticaret ortaklarına karşı vergiler ise 90 günlüğüne askıya alındı.

Kritik datalar krizin tesirini gözler önüne seriyor

ISM imalat endeksi, Nisan’da 48.7’ye (Mart: 49.0) düşerek 5 ayın en düşük seviyesini gördü. Endeksin 50’nin altında kalması, iktisada %10.2 katkı yapan imalat bölümündeki küçülmenin sürdüğünü gösteriyor.

Gümrük vergisi paniği GSYH’yi vurdu

ABD’de işletmelerin Nisan ayında yürürlüğe girecek gümrük vergilerinden kaçmak için başlattığı “panik ithalat” dalgası, beklenmedik bir biçimde: GSYİH büyümesini birinci çeyrekte baskıladı, PMI endeksini yapay olarak şişirdi, tedarik zincirinde karışıklık yarattı.

Fabrikalar vergi artışı öncesi acil hammadde stoklama yarışına girdiği için tedarikçi teslimat müddetlerini uzattı, envanter düzeylerini yükseltti ve tüm bunlar PMI’yı teknik olarak “olduğundan daha iyi” gösterdi, şişirdi.

 Santander ABD Sermaye Piyasaları Baş ABD ekonomisti Stephen Stanley: “Gümrük vergileri etrafındaki kaos, faaliyetlerde keskin bir düşüşe neden olurken, tıpkı vakitte daha uzun teslimat müddetleri ve stok birikimine yol açıyor.”

İmalat kesimi ithal ham hususlara büyük ölçüde bağımlı. PMI’da üst üste ikinci aylık düşüş, Trump idaresi altında daha az katı bir düzenleyici ortam ve Federal Rezerv faiz indirimleri umutlarının tetiklediği imalattaki kısa vadeli toparlanmaya son verdi.

Büyümeye devam eden ve daralan sektörler 

Elektrikli ekipmanlar, konut aletleri ve bileşenler, bilgisayar ve elektronik eserler ile makine gibi 11 bölüm büyüme kaydederken, ahşap, kağıt eserleri ve ulaşım ekipmanları da dahil olmak üzere 6 kesim daralma bildirdi.

Ulaşım ekipmanı üreticileri, gümrük vergilerinin operasyonları etkilediğini belirterek özellikle “sınır geçişlerindeki gecikmeler ve karmaşık, tam olarak anlaşılamayan vergi hesaplamaları” sorunlarına dikkat çekti.

Bilgisayar ve elektronik eser üreticileri, “Çin’den gelen tüm sevkiyatların askıya alındığını” belirterek “işimiz yahut müşterilerimiz için kabul edilebilir bir kar marjı sağlayacak fiyatları sürdürmek mümkün değil” açıklamasını yaptı.

Özetle, büyüyen bölümlerdeki artışa karşın, tedarik zincirleri üzerindeki gümrük vergisi baskısı devam ediyor ve bilhassa Çin’e bağlı kesimleri vuruyor.

Ayrıca gümrük siyasetleri, yerli üreticilere fiyat esnekliği sağlarken, son tüketiciye ek maliyet olarak yansımaya devam ediyor.